Ngành Ngân hàng đã triển khai nhiều giải pháp hướng tới tăng trưởng xanh và phát triển bền vững

Các TCTD đã tăng cường
đánh giá rủi ro môi trường và xã hội trong hoạt động cấp tín dụng với dư nợ được
đánh giá rủi ro môi trường và xã hội đạt gần hơn 2,67 triệu tỷ đồng, chiếm hơn
21%/tổng dư nợ cho vay của nền kinh tế. Đến ngày 30/9/2023, dư nợ cấp tín dụng
xanh đạt hơn 564 nghìn tỷ đồng, chiếm tỷ trọng khoảng 4,4% tổng dư nợ toàn nền
kinh tế.

Thông tin trên được bà Phạm
Thị Thanh Tùng, Phó Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế, Ngân hàng Nhà nước
Việt Nam đưa ra tại Hội thảo “Dẫn nguồn vốn lớn cho tín dụng xanh” do Báo Đầu
tư, tổ chức sáng ngày 4/12. Bà Phạm Thị Thanh Tùng cho biết, trong số 12 lĩnh vực
xanh Ngân hàng Nhà nước (NHNN) hướng dẫn các tổ chức tín dụng (TCTD) cho vay,
dư nợ tập trung chủ yếu vào các ngành năng lượng tái tạo, năng lượng sạch (chiếm
gần 45%) và nông nghiệp xanh (hơn 30%).

Bà
Phạm Thị Thanh Tùng, Phó Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế, Ngân hàng Nhà
nước Việt Nam.

Nhiều giải pháp đồng bộ
đã được ngành Ngân hàng triển khai

Ngành Ngân hàng với vai
trò là kênh dẫn vốn quan trọng, hỗ trợ tích cực cho tăng trưởng kinh tế, vì vậy,
việc triển khai các giải pháp từ ngành ngân hàng sẽ định hướng dòng vốn tín dụng
đầu tư vào các dự án xanh, thân thiện với môi trường, từ đó góp phần thực hiện
chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh, phát triển bền vững.

Theo đó, với chức năng cơ
quan quản lý Nhà nước về tiền tệ, tín dụng và hoạt động ngân hàng, bà Phạm Thị
Thanh Tùng cho biết, thời gian qua, NHNN đã chủ động lồng ghép trong quá trình
điều hành chính sách tiền tệ, xây dựng các giải pháp, chương trình trong hoạt động
tín dụng và ngân hàng góp phần hỗ trợ nền kinh tế chuyển đổi mô hình tăng trưởng
theo hướng xanh, bền vững, ứng phó với biến đổi khí hậu (BĐKH), cụ thể:

Thứ nhất, điều hành linh
hoạt, đồng bộ các công cụ và giải pháp chính sách tiền tệ nhằm kiểm soát lạm
phát, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, ổn định thị trường tiền tệ; chính sách
tín dụng được điều hành hợp lý, đáp ứng nhu cầu vốn tín dụng cho nền kinh tế hỗ
trợ tăng trưởng kinh tế, hướng tín dụng vào các lĩnh vực ưu tiên và các động lực
tăng trưởng kinh tế theo chủ trương của Chính phủ, trong đó có hỗ trợ nền kinh
tế chuyển sang mô hình tăng trưởng xanh, bền vững.

Thứ hai, NHNN đã xây dựng
định hướng phát triển ngân hàng xanh thông qua việc: (i) Ban hành Đề án phát
triển ngân hàng xanh tại Việt Nam (Quyết định 1604/QĐ-NHNN ngày 7/8/2018), và
(ii) Bổ sung, lồng ghép định hướng phát triển tín dụng xanh, ngân hàng xanh vào
nội dung của Chiến lược phát triển ngành ngân hàng đến năm 2025, định hướng đến
năm 2030 (Quyết định số 986/QĐ-TTg ngày 8/8/2018), nhằm tăng cường nhận thức và
trách nhiệm xã hội của hệ thống ngân hàng trong việc bảo vệ môi trường; từng bước
xanh hóa hoạt động ngân hàng; thúc đẩy phát triển “tín dụng xanh”, “ngân hàng
xanh” để góp phần chuyển đổi nền kinh tế sang hướng tăng trưởng xanh, phát thải
các bon thấp, thích ứng với biến đổi khí hậu; tăng tỷ trọng vốn tín dụng ngân
hàng đầu tư vào năng lượng tái tạo, năng lượng sạch, các ngành sản xuất và tiêu
dùng ít các bon. Đề ra yêu cầu đến năm 2025, 100% ngân hàng xây dựng được quy định
nội bộ và thực hiện đánh giá rủi ro môi trường xã hội trong hoạt động cấp tín dụng…

Thứ ba, ban hành Kế hoạch
hành động của ngành Ngân hàng thực hiện Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh
đến năm 2030, Kế hoạch hành động của ngành Ngân hàng thực hiện Chương trình Nghị
sự 2030 vì sự phát triển bền vững (Quyết định số 1408/QĐ-NHNN ngày 26/7/2023
và Quyết định số 1731/QĐ-NHNN ngày 31/8/2018, trong đó một trong những yêu cầu
đặt ra đối các TCTD trong quá trình định hướng, xây dựng và triển khai chiến lược,
kế hoạch kinh doanh của mình là cần lồng ghép, tích hợp các nhiệm vụ, giải pháp
tăng trưởng xanh, ứng phó với biến đổi khí hậu, các cơ chế, chính sách tín dụng,
hoạt động ngân hàng của NHNN nhằm thúc đẩy tín dụng xanh, quản lý rủi ro môi
trường và xã hội, hướng tới phát triển mô hình ngân hàng xanh.

Thứ tư, để cụ thể hóa các
định hướng, mục tiêu phát triển tín dụng xanh, ngân hàng xanh, NHNN đã yêu cầu
các TCTD tuân thủ quy định Luật Bảo vệ môi trường khi xem xét, quyết định cho
vay đối với khách hàng. Đồng thời, đặt ra yêu cầu ngành Ngân hàng phải thực hiện
rà soát, điều chỉnh và hoàn thiện thể chế tín dụng cho phù hợp với mục tiêu
tăng trưởng xanh; tập trung nguồn lực để cấp tín dụng cho các dự án, phương án
sản xuất kinh doanh thân thiện với môi trường.

Đặc biệt, vừa qua, NHNN
đã ban hành Thông tư số 17/2022/TT-NHNN hướng dẫn TCTD thực hiện quản lý rủi ro
về môi trường trong hoạt động cấp tín dụng thể hiện trách nhiệm của ngành Ngân
hàng thực hiện công tác bảo vệ môi trường; đồng thời, tăng cường khả năng quản
trị rủi ro của tổ chức tín dụng trước rủi ro về môi trường của các dự án đầu tư
thuộc nhóm có tác động xấu tới môi trường, nâng cao chất lượng tín dụng, an
toàn và hiệu quả hoạt động kinh doanh ngân hàng; tiệm cận dần với thông lệ quốc
tế.

NHNN thực hiện các giải
pháp nhằm tăng cường năng lực cho hệ thống ngân hàng trong thực hiện tín dụng
xanh, chú trọng các hoạt động đào tạo, nâng cao năng lực cho các TCTD và cá
nhân tham gia xây dựng và triển khai cơ chế, chính sách, chương trình, sản phẩm
tín dụng xanh.

Đồng thời, tích cực đàm
phán nhằm huy động nguồn lực từ các tổ chức tài chính quốc tế, tài trợ song
phương và đa phương để các TCTD có nguồn lực tài trợ tín dụng cho khách hàng thực
hiện các dự án xanh.

“Với việc triển khai đồng
bộ các giải pháp nêu trên, thời gian qua, nhận thức của hệ thống ngân hàng đã
có sự chuyển biến rõ rệt trong thực hiện cấp tín dụng cho các ngành, lĩnh vực
xanh, phát triển đa dạng các sản phẩm, dịch vụ ngân hàng để thực hiện mục tiêu
quốc gia về tăng trưởng xanh”, bà Phạm Thị Thanh Tùng cho biết và chia sẻ thêm
về kết quả ngành Ngân hàng đã đạt được trong triển khai tín dụng xanh: “Giai đoạn
2017-2022, dư nợ cấp tín dụng của hệ thống đối với các lĩnh vực xanh có mức
tăng trưởng dư nợ bình quân đạt hơn 23%/năm. Đến 30/9/2023, dư nợ cấp tín dụng
xanh đạt hơn 564 nghìn tỷ đồng, chiếm tỷ trọng khoảng 4,4% tổng dư nợ toàn nền
kinh tế”.

Cần các giải pháp đồng bộ
để thúc đẩy tăng trưởng xanh phát triển

Dẫu đạt được những kết quả
tích cực như trên nhưng theo bà Phạm Thị Thanh Tùng, việc triển khai các giải
pháp nhằm thúc đẩy tín dụng xanh hiện nay còn gặp một số khó khăn, có thể kể đến
như: Chưa có quy định chung của Quốc gia về tiêu chí, danh mục dự án xanh cho
các ngành/lĩnh vực theo hệ thống phân ngành kinh tế, làm căn cứ để các TCTD xác
định cấp tín dụng xanh. Đây cũng là lý do các TCTD chưa có căn cứ để thống kê đầy
đủ nguồn lực ngân hàng đầu tư cho lĩnh vực xanh (hiện số liệu dư nợ cấp tín dụng
xanh ghi nhận từ phía các TCTD chiếm tỷ trọng 4,4% tổng dư nợ tín dụng toàn nền
kinh tế).

Việc cấp tín dụng xanh
đòi hỏi yếu tố kỹ thuật về môi trường chuyên sâu sẽ là khó khăn cho cán bộ tín
dụng trong việc thẩm định, đánh giá hiệu quả của dự án, khả năng trả nợ của
khách hàng (nhất là lĩnh vực năng lượng tái tạo thời gian thực hiện chưa dài,
hiệu quả phụ thuộc nhiều vào thỏa thuận mua bán điện), khó khăn trong việc giám
sát và quản lý rủi ro khi thực hiện cấp tín dụng do còn thiếu cơ sở pháp lý,
tiêu chí, tiêu chuẩn đánh giá công cụ đo lường tác động đến môi trường.

Thêm vào đó là việc đầu
tư vào các ngành/lĩnh vực xanh, nhất là lĩnh vực năng lượng tái tạo, công trình
xanh thường đòi hỏi thời gian hoàn vốn dài, chi phí đầu tư lớn, trong khi nguồn
vốn cho vay của các TCTD thường là vốn huy động ngắn hạn, khó khăn cho các TCTD
trong việc cân đối vốn và đảm bảo tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn theo
quy định.

Các TCTD cũng gặp hạn chế
trong ý thức bảo vệ môi trường của người dân, doanh nghiệp dẫn đến bị xử phạt
vi phạm pháp luật về môi trường ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện dự án, tiềm ẩn
rủi ro thu hồi nợ cho các TCTD.

Ngoài ra các kênh huy động
vốn dài hạn cho dự án xanh chưa thực sự phát triển như thị trường trái phiếu
xanh, gây áp lực vốn dài hạn cho hệ thống ngân hàng.

Để tháo gỡ khó khăn, vướng
mắc và thúc đẩy tín dụng xanh phát triển, bà Phạm Thị Thanh Tùng cho biết,
thời gian tới, NHNN tiếp tục thực hiện các giải pháp, chính sách nhằm
thúc đẩy hoạt động của ngành Ngân hàng hướng tới mục tiêu tăng
trưởng xanh, như: Hướng dẫn các TCTD cấp tín dụng xanh đối với Danh mục phân
loại xanh quốc gia sau khi Thủ tướng Chính phủ có Quyết định phê duyệt Danh mục
phân loại dự án được cấp tín dụng xanh, phát hành trái phiếu xanh; theo dõi, hướng
dẫn các TCTD thực hiện quản lý rủi ro môi trường theo Thông tư số
17/2022/TT-NHNN, kịp thời tháo gỡ khó khăn trong quá trình TCTD xây dựng quy định
nội bộ; tích cực triển khai công tác đào tạo nâng cao năng lực cho các TCTD
trong triển khai công cụ tài chính xanh hiệu quả; đẩy mạnh các giải pháp huy động
nguồn lực quốc tế hỗ trợ tăng trưởng xanh và phát triển bền vững.

Tuy nhiên, để các cơ chế,
chính sách của ngành Ngân hàng thực sự phát huy hiệu quả nhằm mở rộng và khơi
thông nguồn vốn tín dụng cho các lĩnh vực xanh, cần có sự chung tay vào cuộc đồng
bộ của cơ quan quản lý, các TCTD và doanh nghiệp.

Trên cơ sở đó, bà Phạm Thị
Thanh Tùng kiến nghị, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành rà
soát, tham mưu hoàn thiện hành lang pháp lý để có hướng dẫn về Danh mục xanh và
tiêu chí xác định dự án xanh phù hợp với phân ngành kinh tế của Việt Nam làm cơ
sở cho các TCTD có căn cứ thẩm định, đánh giá và giám sát khi thực hiện cấp tín
dụng xanh; xây dựng lộ trình thực hiện các cơ chế chính sách hỗ trợ các ngành
xanh (thuế, phí, vốn, kỹ thuật, thị trường, đến quy hoạch, chiến lược phát triển…)
của từng ngành/lĩnh vực một cách đồng bộ nhằm thu hút và phát huy hiệu quả của
nguồn vốn tín dụng xanh; nghiên cứu, xây dựng cơ chế, chính sách hỗ trợ phát
triển thị trường vốn, thị trường trái phiếu xanh, tạo kênh huy động vốn cho các
chủ đầu tư có thêm nguồn lực triển khai các dự án xanh.

Đối với các TCTD, bà Phạm
Thị Thanh Tùng cho rằng, cần xác định hoạt động tín dụng xanh, ngân hàng xanh
là xu thế, yêu cầu để hướng đến phát triển bền vững, từ đó lồng ghép phát triển
xanh trong định hướng, xây dựng chiến lược kế hoạch kinh doanh của TCTD; đào tạo
nguồn nhân lực có chuyên môn về môi trường, nghiên cứu phát triển đa dạng các sản
phẩm, dịch vụ ngân hàng để đáp ứng các yêu cầu cấp tín dụng xanh, huy động tài
chính xanh.

Đối với các doanh nghiệp
thực hiện dự án xanh, đề nghị phối hợp cung cấp đầy đủ các thông tin về môi trường
liên quan để được TCTD thẩm định cho vay thực hiện dự án, kiểm soát chất lượng
khoản vay; đồng thời khách hàng nâng cao trách nhiệm ý thức bảo vệ môi trường
khi thực hiện dự án.

Nguồn:
thitruongtaichinhtiente.vn