Ngân hàng “hiến kế” gỡ khó cho tín dụng, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế

Vốn tín dụng
ngân hàng chỉ là dòng vốn bổ sung, không phải là chủ lực để giúp doanh nghiệp
vượt qua khó khăn, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Do vậy chỉ sự nỗ lực riêng của
ngành ngân hàng là chưa đủ, cần sự chung tay, tháo gỡ khó khăn của các Bộ,
ngành, địa phương trong việc tiếp tục hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn cho cộng đồng
doanh nghiệp, các tổ chức tín dụng.

Nhiều nguyên
nhân dẫn đến tăng trưởng tín dụng thấp

Chia sẻ tại
Hội nghị triển khai nhiệm vụ điều hành chính sách tiền tệ năm 2024 tập trung
tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh thúc đẩy tăng trưởng và ổn định kinh
tế vĩ mô, Phó Thống đốc Thường trực NHNN Đào Minh Tú cho biết, đến ngày
29/02/2024, tín dụng nền kinh tế giảm 0,72% so với cuối năm 2023. Song, tốc độ
giảm của tháng 2 đã chậm lại (-0,05%) so với tháng 1 (-0,6%). Mức giảm hiện nay
ở hầu hết các ngành, lĩnh vực kinh tế. Có 2 lĩnh vực tăng trưởng trong 2 tháng
đầu năm, đó là tín dụng lĩnh vực bất động sản, tăng 0,23% so với cuối năm 2023,
tín dụng đối với lĩnh vực chứng khoán, tăng 2,56% so với cuối năm 2023.

Theo đánh giá
của đại diện các ngân hàng, tăng trưởng tín dụng thấp trong các tháng đầu năm
là hiện tượng phổ biến. Bình quân tăng trưởng tín dụng 2 tháng đầu năm trong
giai đoạn 2013 – 2023 là 0,56%. Tuy nhiên năm 2014 – 2018 và 2024 thì tốc độ
tăng trưởng tín dụng trong 2 tháng đầu năm đều âm.

Nguyên nhân
chính dẫn đến tình trạng trên chủ yếu do yếu tố mùa vụ nhu cầu vốn tín dụng
thường tăng cao vào dịp cuối năm và thời điểm trước Tết nguyên đán dẫn tới 2
tháng đầu năm khó tăng trưởng nhanh quy mô tín dụng. Bên cạnh đó cầu và sức hấp
thụ vốn của nền kinh tế ở mức thấp, người dân thận trọng thật chặt chi tiêu
cũng ảnh hưởng đến sản xuất và tiêu thụ hàng hóa. Do vậy, mặc dù ngành Ngân
hàng nỗ lực triển khai rất nhiều giải pháp nhưng tín dụng vẫn tăng trưởng thấp.

Chủ tịch HĐTV
Agribank Phạm Đức Ấn cho biết, để góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế ngay từ
đầu năm nay, NHNN đã rất quyết liệt trong chỉ đạo để tăng trưởng tín dụng. “Có
lẽ chưa bao giờ trong Quý I, ngoài Chỉ thị 01, NHNN còn tổ chức rất là nhiều
cuộc gặp gỡ làm việc với một số tỉnh và các hiệp hội cũng như có rất nhiều văn
bản chỉ đạo về tăng trưởng tín dụng”, ông Ấn nói.

Về phía
Agribank, trên tinh thần chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ cũng như
NHNN, Agribank đã triển khai giảm lãi suất cho vay, tổ chức hội nghị quán triệt
và triển khai các cơ chế ưu tiên thúc đẩy trong nội bộ ngân hàng; quyết liệt
khuyến khích và tạo động lực cho các chi nhánh trong toàn bộ hệ thống nhằm tăng
trưởng tín dụng ngay từ những ngày đầu năm 2024.

Hiện nay
Agribank cũng đang tích cực triển khai chương trình hỗ trợ khách hàng theo chỉ
đạo của Chính phủ, NHNN như chương trình cho vay nhà ở xã hội, nhà ở công nhân,
cải tạo xây dựng lại chung cư cũ theo Nghị quyết 33 của Chính phủ. Hiện đã phê
duyệt được 8 dự án với 2.470 tỷ đồng và dư nợ thực tế đến nay là 420 tỷ đồng.
Với chương trình tín dụng ưu đãi lãi suất đối với lĩnh vực lâm thủy sản, năm
2023 đã triển khai 3.000 tỷ và tiếp tục mở rộng kéo dài chương trình tăng quy
mô thêm 5.000 tỷ đồng nữa.

Cũng như nhiều
ngân hàng, trong thời gian vừa qua, tín dụng vẫn có xu hướng giảm và đối với
Agribank thì nó còn giảm hơn mức bình quân của cả hệ thống. Điều này cũng là do
đặc thù, tính chất mùa vụ trong nông nghiệp, khách hàng đến vụ thu hoạch bán
sản phẩm trả nợ ngân hàng, vay bán hàng phục vụ cho dịp Tết nguyên đán có tiền
bán hàng trả nợ, thậm chí gửi tiền vào ngân hàng và chưa vào vụ gieo trồng nên
chưa có nhu cầu về giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật nên chưa có nhu cầu
vay vốn. Ngoài ra, với sức cầu yếu cả trong và ngoài nước, người dân thận
trọng, thắt chặt chi tiêu, ảnh hướng đến sản xuất và tiêu thụ hàng hoá, từ đó
tín dụng cũng không tăng trưởng được.

Một thực tế
trong hoạt động của hệ thống ngân hàng thương mại là cạnh tranh rất quyết liệt,
giảm lãi suất cho vay rất thấp đối với các khoản vay mới để thu hút khách hàng
tốt, thậm chí cho vay để trả nợ các ngân hàng khác. Vì vậy, dẫn tới khả năng
doanh nghiệp dịch chuyển từ vay ngân hàng này sang vay ngân hàng khác hoặc là
đảo nợ cũ thành nợ mới để có lãi suất thấp hơn, điều này cũng dẫn đến thực tế
là tăng trưởng tín dụng cũng chưa đạt yêu cầu.

Không chỉ về
phía khách hàng, bản thân các TCTD nỗ lực cấp tín dụng để đạt được kết quả kinh
doanh: dư nợ, doanh thu, lợi nhuận, giảm áp lực trả lãi tiền gửi. Chủ tịch HĐQT
BIDV Phan Đức Tú cho biết, mỗi ngày BIDV chỉ trả lãi tiền gửi gần 300 tỷ đồng.
Tổng giám đốc VPBank Nguyễn Đức Vinh cũng sốt ruột cho biết, bản thân ngân hàng
là doanh nghiệp, đi huy động vốn để cho vay. Chính vì vậy, để tiền nằm trong
ngân hàng cũng rất phí phạm. Bản thân các nhà băng rất muốn cho vay nhưng điều
kiện để vay thì cần tính toán, sao cho an toàn và hiệu quả. Đơn cử tại VPBank
đang có khoảng hơn 40.000 doanh nghiệp với hạn mức tín dụng là 240.000 tỷ đồng,
tuy nhiên hiện nay chỉ giải ngân 60.000 tỷ đồng dù lãi suất cho vay đã giảm rất
nhiều.

Nhiều yếu tố
hỗ trợ tăng trưởng tín dụng khởi sắc

Mặc dù còn
nhiều thách thức ở phía trước, nhưng Phó Chủ tịch HĐQT HDBank Nguyễn Thị Phương
Thảo cho rằng, thời điểm này Việt Nam đang đứng trước cơ hội tăng trưởng lớn
với những bước tiến dài cho nền kinh tế. Tình hình địa chính trị quốc tế và nội
lực mạnh mẽ của quốc gia là cơ hội cho Việt Nam. Chúng ta hãy nắm bắt cơ hội
lúc này, thúc đẩy khả năng thu hút đầu tư của nền kinh tế nhất là đầu tư tư
nhân, đi qua những biến động, tìm các giải pháp, sáng kiến bơm vốn cho nền kinh
tế. Đây cũng là cơ hội lớn mạnh của ngành Ngân hàng.

Chủ tịch HĐQT
BIDV Phan Đức Tú cho rằng, dư nợ tín dụng 02 tháng đầu năm của nền kinh tế tăng
12,14% so với cùng kỳ, nhưng có sụt giảm (0,72%) so với dư nợ cuối năm 2023
không quá quan ngại. Vì điều này phù hợp với xu hướng diễn biến thị trường, các
nguyên nhân chúng ta hoàn toàn có thể khắc phục và nhìn từ quan hệ cung – cầu
tín dụng cũng như các giải pháp chỉ đạo quyết liệt của Chỉnh phủ, NHNN Việt
Nam, mục tiêu tăng trưởng tín dụng 15% có thể thực hiện được.

Về phía cung
tín dụng có 5 yếu tố hỗ trợ đó là: chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt, thúc
đẩy tăng trưởng tín dụng của NHNN đã phát huy hiệu quả, thanh khoản của hệ
thống dồi dào hơn. NHNN đã giao chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng cả năm ngay từ
đầu năm. Tiền gửi và nguồn huy động của các TCTD hiện nay khá lớn. Mặt bằng lãi
suất liên tục giảm trong nửa cuối 2023 và đầu 2024, và kỳ vọng sẽ tiếp tục giảm
và giữ ở mức thấp trong suốt 2024. Lãi suất thấp không chỉ giúp kích cầu tín
dụng mà còn giúp các doanh nghiệp giảm chi phí vốn từ phát hành trái phiếu
doanh nghiệp. Theo đó, thị trường TPDN có cơ hội phục hồi tốt hơn trong năm
2024 góp phần gia tăng nguồn vốn trung dài hạn cho nền kinh tế.

Còn về phía
cầu có một số yếu tố căn bản đang hỗ trợ như tình hình kinh tế vĩ mô liên tục
được cải thiện, phục hồi theo xu hướng phát triển chỉ số sản xuất công nghiệp
02 tháng đầu năm tăng 5,74% so với mức giảm 6,32% cùng kỳ 2023; tổng kim ngạch
xuất nhập khẩu đạt 113,96 tỷ USD tăng 18,6% so cùng kỳ 2023… Thị trường lao
động, thị trường BĐS đang dần phục hồi, dự báo sẽ rõ nét hơn từ quý 2/2024. Qua
đó kích thích nhu cầu tín dụng tín dụng xây lắp, sản xuất vật liệu xây dựng,
tín dụng tiêu dùng, tín dụng nhà ở… Với xu hướng này, mục tiêu tăng trưởng GDP
6-6,5% sẽ đạt được; các động lực tăng trưởng sẽ phục hồi, theo đó nhu cầu tín
dụng sẽ tăng nhanh.

Đồng quan
điểm, ông Vinh cho rằng sự tăng trưởng chậm, thậm chí là giảm trong 2 tháng đầu
năm không phải vấn đề lớn. Bởi việc này mang tính chất mùa vụ và nhu cầu, tăng
trưởng trong thời gian tới sẽ rất nhiều và cơ hội rất lớn cho ngành ngân hàng.
Theo ông Vinh, vấn đề đặt ra là có tiếp tục duy trì được tất cả các giải pháp
để hỗ trợ không. Cần phải nhìn từ những thành công của Chính phủ trong thời
gian vừa qua để có những giải pháp cụ thể, đi vào chi tiết. Trên cơ sở đó, ông
Vinh đề nghị trong thời gian qua để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, các lĩnh vực
đầu tư công, xuất khẩu… đều đã được đẩy mạnh. Song hiện tại có một lĩnh vực cần
được chú trọng hơn đó là cầu tiêu dùng nội địa. “Chúng ta có nói đến nhưng thực
sự chưa làm mấy. Cần có riêng chương trình của Chính phủ coi kích cầu tiêu dùng
nội địa là vấn đề lớn”, ông Vinh nhấn mạnh.

Chỉ riêng
chính sách tín dụng là chưa đủ

Riêng với ý
kiến của đại Hiệp hội doanh nghiệp nhỏ và vừa, liên quan đến cộng đồng 1 triệu
khách hàng DNNVV Việt Nam đóng góp hơn 40% GDP, theo ông Vinh hiện đã có nhiều
biện pháp, nhưng chưa đủ. Ông Vinh mong muốn là Nhà nước có một chương trình
riêng để hỗ trợ bằng các chính sách tài khóa, bởi nếu chỉ riêng chính sách tín
dụng thì không thể đủ.

Trước diễn
biến kinh tế thế giới còn bất định, ông Ấn cho rằng, động lực tăng trưởng căn
bản vẫn là giải quyết những vấn đề từ bên. Đó là những vấn đề liên quan đến đầu
tư công, chính sách tài khóa,… từ đó có thể tạo động lực cho sản xuất kinh
doanh đồng thời qua đó kỳ vọng vào thu nhập của người dân sẽ tăng lên sẽ làm
giảm tâm lý phòng thủ, kích thích tiêu dùng, từ đó cầu tín dụng mới có khả năng
tăng lên; hay vấn đề vướng mắc về pháp lý liên quan đến bất động sản và các thủ
tục đầu tư xây dựng; vấn đề trách nhiệm và đạo đức công vụ…. Để xử lý triệt để
vấn đề trên, theo ông Ấn cần có những cuộc khảo sát trực tiếp những vướng mắc
điển hình để xử lý, từ đó đưa ra các giải pháp chung nhằm giải quyết nhanh
những bất cập làm tăng cơ hội giải ngân cho hệ thống ngân hàng. Ngoài ra, Nhà
nước cũng cần sớm có chính sách hỗ trợ khuyến khích đầu tư phát triển sản xuất
đáp ứng yêu cầu cạnh tranh trong bối cảnh các tiêu chuẩn về môi trường ngày
càng nghiêm ngặt của các nước nhập khẩu hàng hóa. Agribank cũng cam kết đồng hành
có chính sách tín dụng ưu đãi với các doanh nghiệp để chuyển đổi xanh thành
công.

Để giải quyết
câu chuyện cung – cầu vốn, Chủ tịch Hiệp hội DNNVV Nguyễn Văn Thân cho rằng,
việc hạ thấp điều kiện cho vay là không thể, vì điều này vi phạm luật quốc tế,
vi phạm đảm bảo an toàn đồng vốn, cho nên phải tìm phương pháp khác. “Ngân
hàng không phải là cơ quan duy nhất có thể để cho doanh nghiệp vay. Chúng ta có
rất nhiều nguồn. Ví dụ vấn đề tài khóa. Chính sách tài khóa của chúng ta hiện
nay có những gói cho vay 1%”, đại diện Hiệp hội doanh nghiệp nhỏ và vừa
gợi ý và đề nghị Chính phủ nghiên cứu để có thể phát huy tối đa hiệu quả của
những gói này. Có như vậy doanh nghiệp nói chung và doanh nghiệp nhỏ và vừa nói
chung mới có thêm những nguồn để tiếp cận vốn. Theo ông Thân các quỹ hỗ trợ là
công cụ rất là ý nghĩa để có thể giúp cho doanh nghiệp nhỏ và vừa không đủ kiều
kiện vay vốn ngân hàng. Mà doanh nghiệp này rất nhiều.

Tổng thư ký
Hiệp hội Ngân hàng TS. Nguyễn Quốc Hùng cũng khẳng định vốn tín dụng ngân hàng
chỉ là dòng vốn bổ sung, không phải là chủ lực để giúp doanh nghiệp vượt qua
khó khăn, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Do vậy chỉ sự nỗ lực riêng của ngành
ngân hàng là chưa đủ, cần sự chung tay, tháo gỡ khó khăn của các Bộ, ngành, địa
phương trong việc tiếp tục hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn cho cộng đồng doanh nghiệp,
các tổ chức tín dụng. Trên cơ sở đó Hiệp hội Ngân hàng kiến nghị:

Thứ nhất đề
nghị Chính phủ chỉ đạo các Bộ, ngành liên quan, chính quyền địa phương phối hợp
với ngành ngân hàng triển khai đồng bộ các giải pháp phục hồi kinh tế, tháo gỡ
khó khăn cho các doanh nghiệp. Cụ thể như xúc tiến thương mại, hoàn thuế GTGT,
và một số chương trình khác, đồng thời đẩy mạnh đầu tư công, kích cầu tiêu
dùng.

Thứ hai là
tháo gỡ khó khăn về mặt pháp lý, đặc biệt về đất đai, tạo điều kiện cho các
doanh nghiệp đầu tư mới, mở rộng sản xuất kinh doanh theo tiến độ, đơn giản hóa
quy trình đầu tư, thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động
kinh doanh của người dân và doanh nghiệp.

Thứ ba là đề
nghị Chính phủ cho phép ngân hàng có vốn nhà nước tăng vốn điều lệ, lợi nhuận
và điều lệ để lại của các ngân hàng để giúp các tổ chức tín dụng tăng khả năng
cấp tín dụng cho nền kinh tế.

Thứ tư nâng
cao hiệu quả hoạt động của các quỹ bảo lãnh tín dụng cho doanh nghiệp vừa và
nhỏ, quỹ phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ để tăng khả năng tiếp cận tín dụng
của các doanh nghiệp.

Thứ năm rà
soát các quy định liên quan phát triển bền vững của thị trường vốn để sửa đổi,
bổ sung cho phù hợp thực tiễn và theo thông lệ quốc tế, tạo niềm tin cho các
nhà đầu tư.

Thứ sáu là xem
xét ban hành, sửa đổi, bổ sung Nghị định 101 về thanh toán không dùng tiền mặt
nhằm đẩy nhanh tốc độ chuyển đổi số một cách toàn diện của ngành ngân hàng.

Thứ bảy là
trong phạm vi thẩm quyền trình Quốc hội xem xét không phạt vi phạm hành chính
về thuế và tiền nộp chậm thuế GTGT với hoạt động SMC từ năm 2011 đến nay của
các tổ chức tín dụng bởi lỗi gây ra không phải do các tổ chức tín dụng.

Thứ tám là
phối hợp với ngành ngân hàng xử lý tội phạm trên không gian mạng, hội nhóm bùng
nợ, khách hàng cố tình chây ì không trả nợ, tiếp tục triệt phá ổ nhóm tín dụng
đen.

Thứ chín là rà
soát Bộ luật Dân sự 2015 để sửa đổi, bổ sung theo hướng nâng cao trách nhiệm
dân sự đối với người đi vay, đồng thời nghiên cứu, sửa đổi Luật Phá sản theo
hướng cho phá sản đối với doanh nghiệp yếu kém, không còn khả năng phục hồi để
giảm gánh nặng cho nền kinh tế.

Với NHNN tiếp
tục cho phép tổ chức tín dụng cơ cấu nợ, giữ nguyên nhóm nợ với nợ gốc phát
sinh từ năm 2023, kéo dài đến 31/12/2024 thay vì 30/6/2024…

 Nguồn: thoibaonganhang.vn