Hệ thống phân tích cơ sở dữ liệu và quản lý hoá đơn điện tử: Công cụ phòng ngừa gian lận hoá đơn chứng từ

Theo bà Nguyễn Thu Trà – Trưởng Ban Quản lý rủi ro (Tổng cục Thuế), thực hiện Luật Quản lý thuế, ngày 21/4/2022, Bộ Tài chính đã triển khai hệ thống HĐĐT trên phạm vi toàn quốc như một cam kết tích cực đồng hành cùng doanh nghiệp (DN) trong hành trình chuyển đổi số, góp phần cùng ngành Tài chính và Chính phủ đạt được các mục tiêu quốc gia về chuyển đổi số, cải thiện môi trường kinh doanh.

Đồng thời với việc áp dụng HĐĐT, ngành Thuế đã thực hiện chủ trương lớn của Chính phủ về việc điện tử hóa, số hóa công tác quản lý thuế nhằm tạo điều kiện thuận lợi nhất cho người nộp thuế (NNT) thực hiện nghĩa vụ của mình đối với ngân sách nhà nước và tạo sự minh bạch, bình đẳng đối với môi trường kinh doanh.

Có thể khẳng định, việc triển khai HĐĐT là xu thế trong xã hội hiện đại và công tác này đã đạt được những kết quả tích cực. Tuy nhiên, trong thời gian vừa qua, qua theo dõi, Tổng cục Thuế nhận thấy đã xuất hiện hiện tượng một số tổ chức, cá nhân gian lận trong việc phát hành, sử dụng HĐĐT nhằm chiếm đoạt tiền thuế.

Trước tình hình đó, Tổng cục Thuế đã triển khai Trung tâm Cơ sở dữ liệu HĐĐT với chức năng phân tích dữ liệu HĐĐT, phục vụ cho công tác quản lý rủi ro về HĐĐT trong toàn ngành Thuế.

Theo đại diện Ban Quản lý rủi ro, Trung tâm Cơ sở dữ liệu HĐĐT sẽ thực hiện kiểm soát dữ liệu HĐĐT. Trong đó, chức năng đối chiếu giữa tờ khai thuế theo nghĩa vụ phát sinh và HĐĐT đã lập thực hiện tự động sau ngày thứ 5 kể từ ngày đến hạn nộp tờ khai. Kết quả của việc đối chiếu giữa tờ khai và hóa đơn là “Danh sách NNT có số liệu chênh lệch giữa giá trị kê khai và  giá trị thực tế trên hóa đơn đã lập”. 

Trên cơ sở danh sách đó, cơ quan thuế quản lý thực hiện các biện pháp nghiệp vụ phù hợp (kiểm tra tại bàn, thanh tra, kiểm tra tại trụ sở người nộp thuế. Trong trường hợp cần thiết có thể chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra) để thực hiện đánh giá tính hình thực hiện và tuân thủ pháp luật thuế của NNT.

Cùng với đó, Trung tâm Cơ sở dữ liệu HĐĐT cũng có chức năng năng đánh giá tình hình sử dụng hóa đơn của NNT trong tháng. Trước khi NNT thực hiện nghĩa vụ nộp tờ khai, cơ quan thuế có thể thực hiện đánh giá dữ liệu ngay sau khi kết thúc tháng gồm: thông tin liên quan đến NNT (thời gian thành lập, người đại diện theo pháp luật, có liên quan, vốn đăng ký,…); dữ liệu hóa đơn NNT đã mua vào bán ra, hoặc thực hiện so sánh đánh giá dữ liệu hóa đơn mua vào bán ra của các kỳ liền kề để có thể thấy được sự biến động tăng giảm đột biến từ đó đưa ra biện pháp quản lý kịp thời và phù hợp.

Đáng chú ý, Trung tâm Cơ sở dữ liệu HĐĐT cũng sẽ thực hiện đánh giá theo bộ chỉ số tiêu chí rủi ro về hóa đơn và áp dụng phân tích nâng cao trong công tác quản lý hóa đơn.

Phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị, Quyền Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế Mai Xuân Thành khẳng định, việc đưa vào vận hành Trung tâm Cơ sở dữ liệu HĐĐT là bước trưởng thành nữa trong công tác cải cách hiện đại hoá của cả ngành Thuế. Theo đó, ngành Thuế đã tiếp tục ứng dụng công nghệ thông tin, thành quả của công nghệ 4.0 vào việc kiếm soát đấu tranh chống gian lận HĐĐT.

Đồng thời, với việc chính thức đưa vào vận hành, triển khai “Hệ thống phân tích cơ sở dữ liệu và quản lý HĐĐT”, cơ quan thuế các cấp sẽ tập trung thực hiện rà soát, phân tích để kịp thời phát hiện các dấu hiệu rủi ro trong việc phát hành HĐĐT, giúp ngăn ngừa, xử lý các trường hợp vi phạm pháp luật về hóa đơn chứng từ nói riêng và về thuế nói chung, góp phần tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý thuế cũng như tạo môi trường kinh doanh lành mạnh bình đẳng cho cộng đồng DN và NNT.

Tại Hội nghị, Lãnh đạo Tổng cục Thuế cũng đã giao nhiệm vụ cho các đơn vị. Theo đó, giao các đơn vị thuộc và trực thuộc Tổng cục, lãnh đạo các cục thuế địa phương thực hiện phân tích, rà soát, dữ liệu HĐĐT đến từng phòng, từng chi cục; cụ thể trách nhiệm đến từng đội thuế, công chức thuế. Chủ động khai thác nguồn dữ liệu HĐĐT toàn quốc được phân quyền khai thác (không theo vùng miền, lĩnh vực mà theo vết của rủi ro rải khắp cả nước).

Bên cạnh đó, chủ động rà soát, đối chiếu, sàng lọc rủi ro, lập danh sách DN có phát sinh các dấu hiệu rủi ro bất thường để áp dụng kịp thời các biện pháp nghiệp vụ nhằm phòng chống, ngăn chặn và xử lý nghiêm các hành vi gian lận về HĐĐT; Chủ động triển khai các biện pháp nghiệp vụ và tăng cường phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng trong quản lý HĐĐT. 

Đặc biệt, ông Mai Xuân Thành yêu cầu Vụ Tuyên truyền, Văn phòng và các cục thuế địa phương cần tập trung đẩy mạnh thông tin tuyên truyền việc đưa vào vận hành triển khai hệ thống phân tích cơ sở dữ liệu và quản lý HĐĐT; đặc biệt đẩy mạnh truyền thông công khai DN vi phạm, tạo tính răn đe, cảnh báo mạnh mẽ, góp phần ngăn chặn và phòng ngừa sử dụng HĐĐT bất hợp pháp từ sớm, từ xa.

Nguồn: tapchitaichinh.vn